Bankacılık türleri arasında yer alan atılım bankacılığı, özellikle geleneksel bankacılığın faizle işlem yapması nedeniyle Müslümanlar tarafından tercih edilmektedir. Elinde sermayesi bulunan Müslümanlar faizsiz yatırım yöntemleriyle sermayelerini değerlendirmek istemektedirler.
Peki, Katılım bankacılığı nedir? Katılım bankacılığı, ödünç olarak verilen paradan para kazanmayı yani faizciliği yasaklar. Sabit faiz oranları bulunmamaktadır. Bunun yerine kâr/zarar ortaklığı söz konusu olup emek-sermaye ortaklığı kurulur. Böylece Katılım Bankacılığına katılan kişi kar ve zarara ortak olur. Örneğin; elde edilen yatırım değerinden sermayedarlar kâr elde eder. Bu nedenle islami bankacılık dini açıdan ticaret faaliyeti olarak kabul görür.
KATILIM BANKACILIĞI NASIL ÇALIŞIR?
Katılım bankacılığı, bir diğer adıyla İslami bankacılıkta sermaye reel ekonomide değerlendirilerek kâr elde edilir. Bu nedenle zarar da mümkündür. Bu nedenle katılım bankaları kâr marjı yüksek işlere yatırım yaparak ticari faaliyet yürütürler. Böylece faizden para kazanmak yerine ticaret yolu ile kâr elde ederler.
Katılım Bankacılığı Fon Toplama Yöntemleri Nelerdir?
Katılma Hesabı: Bankaların finansman sağladığı projelerin fonlarına katılma hakkı ile kâr ve zarara ortak olunur. Vade sonunda getiri paylaşılır.
Özel Cari Hesap: İstenildiğinde kısmen veya tamamen geri alınabilen ve karşılığında hesap sahibine kâr elde ettirmeyen tüm bankacılık işlemlerinin gerçekleştirilebileceği hesap türüdür.
İslami Bankalar Nasıl Çalışır?
Katılım bankacılığında bilindiği üzere faizsiz çalışan ve kazandığı kazancı kâr payı adıyla müşterilerine dağıtan finansal kuruluşlardır. Peki, katılım bankacılığı tam olarak nasıl işler? Bu sorunun cevabı İslam hukuku esaslarında yer almaktadır.
İslam dininde ticaret ve ticaretten elde edilen kazanç helaldir. Katılım bankaları da bu doğrultuda kâr esasına dayanarak faaliyet göstermektedir. Normal bankacılık sisteminin aksine faiz ödemek için fon toplanmaz. Aksine birçok katılım bankası mudarebe ortaklığı çerçevesinde müşterilerin getirdiği sermaye ile fon toplar. Ardından bu fonlar ile ticari faaliyetlerde bulunur ve fonların işlenmesinden doğan kazancı katılım ortakları arasında paylaştırır. Katılım bankacılığının faizsiz çalışma prensibi ve çalışma esası bu şekilde yer almaktadır.
Neden Katılım Bankacılığı?
Faizsizlik Prensibi Nedir?
Katılanlar belirli bir faiz oranı değil kâr-zarara ortak olur.
Fon kullandırırken kredi vermek yerine mal satıcıdan peşin alınıp, müşteriye vadeli satılır veya kiralama, ortaklık gibi akitler kullanılır.
Fon toplarken sabit bir kâr taahhüdü bulunmaz.
Katılım Bankalarında Fon Kullandırma Yöntemleri Nelerdir?
Murabaha: En sık kullanılan islami bankacılık yöntemlerindendir. Bir malın peşin alınıp, vadeli satıldığı yöntemdir.
Mudarebe: Emek- Sermaye girişimini konu alır. Taraflardan biri emeğini diğerinin de emeğini ortaya koyduğu ortaklık akdidir. Katılım bankaları genelde emek koyan taraf olmaktadırlar.
İstisna: Gelecekte üretilecek bir malın satış sözleşmesini konu alır. Özellikle büyük ölçekli inşaat ve tarım sözleşmeleri bu yöntem ile akdedilir.
Muşaraka: Bu ortaklık akdinde taraflardan her ikisi de ya sermaye ya da emeklerini ortaklığa koyarlar.
Karz-ı Hasen: Kredi kartlarındaki nakit avans yöntemidir. Bu sistemde ödeme zamanı enflasyon farkı alınır.
Teverruk: Vadeli satın alınan bir malın, başka birine peşin satılmasıdır.
Müşareke: Katılım bankası ortaklık için gerekli sermayenin bir kısmını yatırırken diğer kısmını müşteri karşılar. Yapılan ortaklık doğrultusunda elde edilen kazanç anlaşılan oran neticesinde paylaşılır.
Katılım Bankalarından Alınan Kâr Payının Dini Hükmü Nedir?
Diyanet Başkanlığı tarafından yapılan fetva göre; katılım bankalarının kâr payı toplamak üzere topladıkları sermayeyi fıkhen meşru alanlarda değerlendirmeleri gerekir. Buna göre; katılım bankaları müşareke, mudâbere, murabaha ve leasing işlemlerini yapıyorsa caizdir denilmektedir. Detaylı bilgi için Diyanet İşleri başkanlığının ilgili sitesini inceleyebilirsiniz.
KATILIM BANKASI KÂR PAYI HESAPLAMA YÖNTEMİ
Kâr Payı Nedir?
En az bir ay vadeli olarak açılan katılma hesabı sonucu fonda toplanan sermayenin faizsiz finansman yöntemi ile sanayi ve ticarette değerlendirilmesi sonucu oluşan kazancın ve zararın paylaştırılmasıdır.
Bu nedenle önceden belirlenmiş belirli ve kesin bir oranda kazanç getirisi söz konusu olamaz. Kâr payı vade başında değil ancak vade sonunda belli olabilen bir kazançtır. Açıklama doğrultusunda görülmektedir ki, katılma hesabınızın bulunduğu bankanın ticari faaliyetleri ancak kâr payını vade sonunda belirleyebilmektedir.
KATILIM BANKALARI HANGİLERİDİR?
Türkiye’de bulunan katılım bankaları hangileridir?
- Albaraka Türk Katılım Bankası
- Emlak Katılım Bankası
- Kuveyt Türk Katılım Bankası
- Türkiye Finans
- Vakıf Katılım
- Ziraat Katılım
Türkiye’de bulunan katılım bankaları Hac ve Umre harcamaları için finansmandan konut finansmanına kadar müşterileri faizsiz kredi ve mevduat hizmeti sunmaktadırlar.
Almanya’da bulunan katılım bankaları hangileridir?
Almanya’da bulunan ve katılım bankası olarak hizmet veren tek banka şu anda Kuveyttürk’e ait KT Bank AG’dir. Şu an için Avrupa bölgesinde İslami bankacılık hizmetini veren tek bankadır.